Μαρίνα Μαρκαντώνη – Όλα είναι τέχνη
«Μαρίνα, Μαρίνα! Κοίτα! Κοίτα πώς ταίριαξα τα χρώματα! Είναι εντάξει; Έκανα όπως μου είπες. Μαρίνα, Μαρίνα, κοίτα!» Ο μικρός Κώστας φωνάζει από την άλλη άκρη του χώρου, προσπαθώντας να τραβήξει την προσοχή της Μαρίνας. Αλλά εκείνη σηκώνει μόνο σύντομα το κεφάλι της, ενημερώνοντάς τον ότι θα είναι μαζί του σε ένα λεπτό. Στη συνέχεια, η Μαρίνα γυρίζει πίσω στη Δάφνη, η οποία προσπαθεί να φτιάξει μια κάμπια φτιαγμένη από διαφορετικά πολύχρωμα χαρτιά σε ένα κομμάτι ξύλο. Η Μαρίνα σουφρώνει το μέτωπό της, προσπαθώντας να συγκεντρωθεί στην κόλλα και το ξύλο, ενώ δίπλα της η Δάφνη χοροπηδάει ανυπόμονα επί τόπου, γιατί θέλει να δει το αποτέλεσμα της δουλειάς της. «Εδώ είμαστε, κοριτσάκι», λέει με ανακούφιση στη φωνή της η Μαρίνα, βάζοντας το κομμάτι του ξύλου στα χέρια της Δάφνης. «Τι υπέροχο έργο τέχνης που έχεις δημιουργήσει!! Μην το χάσεις». Με χαμόγελο γυρίζει προς τον Κώστα, ο οποίος κάθεται στο έδαφος, περιτριγυρισμένος από ψαλίδια, κόλλες, μολύβια και φύλλα χαρτιού. Βάζει την τελευταία πινελιά σε ένα κόκκινο χαρτί και μετά κρατάει ψηλά το αποτέλεσμα της ημέρας: ένα πουλί με ανοιχτά φτερά φτιαγμένο από τα πολύχρωμα χαρτιά που του έχει δώσει η Μαρίνα. 
Όπως πάντα, η Μαρίνα εντυπωσιάζεται από το πόση δημιουργικότητα φανερώνουν αυτά τα παιδιά – περίπου 12 ετών – στα καθήκοντα που τους αναθέτει κάθε Τετάρτη απόγευμα. Ποιος θα φανταζόταν ότι αυτά τα απογεύματα της Τετάρτης στο Ικαριώτικο Σπίτι Τέχνης “Alaxú Padaxú” θα είχαν γίνει μια τέτοια ιστορία επιτυχίας; Ποιος θα φανταζόταν ότι θα έβαζε την αγάπη και την ενέργειά της σε αυτά τα μαθήματα τέχνης στην Ικαρία για να μυήσει τα παιδιά στον μαγικό κόσμο της τέχνης;
Λοιπόν, δεν είχε προγραμματιστεί … καθώς πολλά πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή της Μαρίνας, δεν έχουν πραγματικά προγραμματιστεί μέχρι στιγμής. Αλλά ενώ κάθεται στο έδαφος στο εργαστήρι τέχνης, τώρα, που η μέρα φτάνει στο τέλος της και όπου όλα τα παιδιά παρουσιάζουν τις δημιουργίες τους, με λαμπερά μάτια και κόκκινα μάγουλα, στην ομάδα, η Μαρίνα ξέρει ότι αυτός είναι ο τόπος της. Προς το παρόν. Αυτό το σκοτεινό και κρύο χειμωνιάτικο απόγευμα, ανήκει εδώ στις Ράχες, στην Ικαρία. Η θέση της είναι εδώ σε αυτό το εργαστήρι τέχνης, που ίδρυσε μαζί με άλλους ντόπιους καλλιτέχνες. Ο χώρος της είναι εδώ για να μοιραστεί τις γνώσεις της για την τέχνη με παιδιά, ενήλικες και άλλους καλλιτέχνες. Πριν σβήσει το φως και κλείσει την πόρτα, η Μαρίνα κοιτάζει γύρω της αυτό το άδειο και σιωπηλό εργαστήριο. Απλά αγαπά αυτό το μέρος και την ιδέα που αντιπροσωπεύει.
Πριν από δύο χρόνια, το 2021 μια ομάδα ανθρώπων, καλλιτέχνες όπως η Μαρίνα, αλλά εργαζόμενοι σε διαφορετικούς τομείς, όπως κεραμική, ζωγραφική, γραφιστική, ίδρυσαν τον καλλιτεχνικό συνεταιρισμό “Alaxú Padaxú – Ikarian Art House”. Ο στόχος τους; Να προσφέρουν ένα χώρο για τους Ικαριώτες καλλιτέχνες, όπου μπορούν, άσχετα με την ειδικότητά τους να συνεργαστούν, να οργανώσουν μαθήματα τέχνης για τους Ικαριώτες και – όπου είναι δυνατόν – να δημιουργήσουν ένα δίκτυο με άλλους Έλληνες καλλιτέχνες.
Τα πέντε ιδρυτικά μέλη συμφώνησαν ότι η τέχνη χρειάζεται μεγαλύτερη προβολή στην Ικαρία… Και αυτό ήθελαν να πραγματοποιήσουν. Έτσι, αυτός ο χώρος, με τα μεγάλα παράθυρα και τους τοίχους του βαμμένους σε έντονο κίτρινο χρώμα, αντικατοπτρίζει τη μεγάλη ποικιλία τέχνης που συμβαίνει εδώ, που δημιουργήθηκε και παρουσιάστηκε από Ικαριώτες διαφορετικών ηλικιών. Στα ράφια του, μπορείτε να βρείτε αριστουργήματα των επαγγελματιών καλλιτεχνών του συνεταιρισμού, όπως πίνακες ζωγραφικής και κεραμικά. Στέκονται όμως δίπλα-δίπλα με έργα τέχνης από διαφορετικά εργαστήρια, όπως, ακουαρέλες και χαρακτικά από ικαριώτικα τοπία. «Και έτσι πρέπει να είναι», σκέφτεται η Μαρίνα, κλείνοντας την πόρτα κατευθυνόμενη προς το αυτοκίνητό της, «γιατί η τέχνη είναι παντού και όλα είναι τέχνη».
Η Μαρίνα ζει αυτό το μότο από την πρώιμη παιδική της ηλικία. 
Μεγάλωσε στην Αθήνα και πάντα γοητευόταν από τα χρώματα και την τέχνη που της πρόσφερε η πόλη. Ήδη από μικρή ηλικία αγαπούσε το σχέδιο και άρχισε να φτιάχνει χάρτινα κολάζ κόβοντας εικόνες από περιοδικά, εφημερίδες και αφίσες και στη συνέχεια συνδυάζοντας το υλικό και τις εικόνες με διαφορετικό τρόπο, δημιουργώντας νέες εικόνες, νέες προοπτικές. Με αυτόν τον τρόπο, ακολουθούσε τη δική της ροή, δημιουργώντας τον δικό της κόσμο.
Σε αυτό το πλαίσιο ήταν σχεδόν φυσική απόφαση να σπουδάσει καλές τέχνες στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και τα μαθήματα φωτογραφίας, γραφιστικής και σχεδίου της έδωσαν τελικά τα εργαλεία για να εκφράσει τα συναισθήματα και τις σκέψεις της. Ταξίδεψε πολύ, πέρασε ένα έτος Erasmus στο Μιλάνο της Ιταλίας και έζησε για λίγο στην Πορτογαλία, όπου άρχισε να ασχολείται με το ξύλο.
Η Μαρίνα απορροφά τις εντυπώσεις γύρω της σαν σφουγγάρι. Μια επίσκεψη σε μια κινηματογραφική αίθουσα μπορεί να την εμπνεύσει για μια εντελώς νέα σύνθεση χρωμάτων και μορφών, με απρόσμενα αποτελέσματα. Τα χάρτινα κολάζ εξακολουθούν να είναι μια από τις καλλιτεχνικές βάσεις της και με τη βοήθεια διαφορετικών προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών και περισσότερων γνώσεων στη γραφιστική έχουν γίνει ένα είδος εμπορικού σήματος της Μαρίνας. Κοιτάζοντας βαθύτερα στα έργα της, μπορείτε να αναγνωρίσετε διαφορετικά «κεφάλαια» στην καλλιτεχνική της ανάπτυξη: υπάρχουν εικόνες βασισμένες σε κολάζ χαρτιού, όπου πέντε έως δώδεκα διαφορετικές εικόνες χτίζουν τα στρώματα για ένα νέο έργο τέχνης. Ή μπορείτε να βρείτε καρτ-ποστάλ και αφίσες, όπου γραφιστικά αντικείμενα κυριαρχούν στις εικόνες.
Με όλη αυτή τη γνώση και τη δημιουργικότητα στην ταξιδιωτική της τσάντα, η Μαρίνα έφτασε το καλοκαίρι του 2019 στην Ικαρία. Δεν ήταν καινούργια στο νησί, αλλά ήρθε εδώ και μερικά χρόνια, προσκεκλημένη από έναν φίλο από το γυμνάσιο, ο οποίος είχε οικογενειακές ρίζες στον Καραβόσταμο. Σχεδίαζε να μείνει για ένα καλοκαίρι, να ξαναγεμίσει την ενέργειά της και να σκεφτεί μια μελλοντική δουλειά. Αλλά αυτό δεν συνέβη. Δεν επέστρεψε στην Αθήνα, αλλά έμεινε στην Ικαρία, βρήκε δουλειά ως γραμματέας, όπου οργάνωνε τις μεταφορές μιας εταιρείας. Η Ικαρία της έχει κάνει καλό, μέχρι στιγμής, μην αφήνοντάς την να φύγει.
Θα μπορούσε όχι μόνο να επιβραδύνει, αλλά θα μπορούσε επίσης να ανοιχτεί σε νέες εμπνεύσεις: η φύση γύρω της είναι μια βαθιά πηγή για νέες ιδέες, αλλά και η καθημερινή ζωή στο νησί εμπλουτίζει τη φαντασία της. Βήμα βήμα η Μαρίνα βρήκε το δρόμο της στο νησί. Η Μαρίνα γνώρισε και άλλους καλλιτέχνες, που ασχολούνταν με την αγγειοπλαστική, τη ζωγραφική, το θέατρο, τον κινηματογράφο ή και με τη γραφιστική. Εξεπλάγη με το πόσοι από αυτούς ζουν σε αυτό το μικρό μέρος. Καθώς οι χειμώνες είναι μεγάλοι στην Ικαρία, είχε μια καλή ευκαιρία να τους γνωρίσει και να συμμετάσχει σε πολλαπλές συζητήσεις για την τέχνη και πώς να βγάλει τα προς το ζην ως καλλιτέχνης στην Ικαρία. Αυτό ήταν -και είναι μέχρι σήμερα- το κρίσιμο ερώτημα. Κανένας από αυτούς δεν μπορεί να ζήσει «μόνο από την τέχνη», οπότε η εύρεση εργασίας για να πληρώσει τους λογαριασμούς είναι μια κυρίαρχη δραστηριότητα στη ζωή τους – μια δραστηριότητα που απορροφά πολλή ενέργεια, χρόνο και δεν είναι πάντα μια ιστορία επιτυχίας. Αλλά για τη Μαρίνα είναι καλό που βρήκε την ομάδα των «ομοϊδεατών» της. Υποστηρίζουν ο ένας τον άλλον, κάτι που πολύ συχνά δεν είναι μόνο χρήσιμο, αλλά και απαραίτητο για να μην τα παρατήσουν. Και σιγά-σιγά νέα πράγματα συμβαίνουν στους διάφορους τομείς. Για παράδειγμα, ζητήθηκε από τη Μαρίνα να σχεδιάσει τα υλικά συσκευασίας για έναν τοπικό κατασκευαστή σαπουνιών. Ένα δύσκολο έργο, διότι η παραγγελία ήταν αρκετά μεγάλη.
Άλλες ιδέες για συνεργασίες με ντόπιους καλλιτέχνες είναι στον αέρα, αλλά χρειάζονται ακόμα κάποιο χρόνο για να αναπτυχθούν. Εκτός αυτού, η Μαρίνα δημιουργεί αφίσες για διάφορες εκδηλώσεις και πολλά άλλα, επειδή «η τέχνη χρειάζεται παντού».
Φυσικά η πανδημία και τώρα οι νέες δυσκολίες, που προέκυψαν από την ενεργειακή κρίση, έκαναν τη ζωή της Μαρίνας ως καλλιτέχνη ακόμα πιο δύσκολη. Μερικές φορές, μπήκε στον πειρασμό να τα παρατήσει και να ακολουθήσει άλλους καλλιτέχνες, οι οποίοι έφυγαν από την Ικαρία για να βρουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης κάπου αλλού. Αλλά μέχρι στιγμής δεν το έκανε. Με κάποιο τρόπο βρήκε το δρόμο της και όταν η ιδέα για έναν καλλιτεχνικό συνεταιρισμό οδήγησε σε έναν πραγματικό σχεδιασμό του “Alaxú Padaxú – Ikarian Art House”, ήταν αποφασισμένη να μείνει και να τον πραγματοποιήσει.
Αυτό το έργο ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για τη Μαρίνα ως καλλιτέχνη. Από τη μία πλευρά μπορεί να μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις της για την τέχνη στην επόμενη γενιά. Και από την άλλη πλευρά, οι μαθητές και οι συνεργάτες της της δίνουν ένα συνεχές μάθημα για να δει τον κόσμο από μια διαφορετική οπτική γωνία. Και σε περίπτωση που αυτό δεν είναι αρκετή τροφή για να ενισχύσει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά της, η Μαρίνα είναι έτοιμη να πηδήξει σε ένα πλοίο για να ταξιδέψει στην Αθήνα για να πάρει τη δόση των επαφών της με τους φίλους και την οικογένειά της…. Και φυσικά εκείνο το διάστημα οι επισκέψεις σε κινηματογραφικές αίθουσες, θέατρα και μουσεία είναι το επείγον της μέλημα.
Και όταν επιστρέφει, τα βουνά και η θάλασσα της δίνουν τον τόπο και την ηρεμία να αφομοιώσει αυτές τις νέες εισροές. Πολύ συχνά έρχονται νέα αποτελέσματα. Άλλοτε σαν μικρές σταγόνες βροχής, άλλοτε σαν καταρράκτες. Όπως και σήμερα: Η Μαρίνα είχε βιντεοκλήση με φίλη της στο Μιλάνο και συμφώνησαν να ενισχυθούν οι επαφές και η δικτύωση μεταξύ των καλλιτεχνών – είτε βρίσκονται στην Ικαρία είτε σε άλλα ελληνικά νησιά. Όχι μόνο να αλληλοϋποστηρίζονται και να ενισχύουν νέες συνεργασίες, αλλά – κυρίως – να προβάλλουν τους εργαζόμενους στον τομέα της τέχνης και να δημιουργούν εισόδημα, αλλά και να υπογραμμίζουν τη συμβολή τους στην ποιότητα ζωής απομακρυσμένων περιοχών και νησιών, όπως η Ικαρία.
Η Μαρίνα πιστεύει ακράδαντα σε αυτή την προσέγγιση και έχει ήδη κάποιες ιδέες στο μυαλό της, για το πώς να τις εφαρμόσει στην Ικαρία. Και τώρα είναι ανυπόμονη να μιλήσει με κάποια άλλα μέλη του καλλιτεχνικού συνεταιρισμού για να πάρει τη γνώμη τους. Και ενώ κατευθύνεται προς το αυτοκίνητό της εκείνο το σκοτεινό απόγευμα στις Ράχες, `αφού τελείωσε τα μαθήματα τέχνης για παιδιά, η Μαρίνα αισθάνεται πολλή θετική ενέργεια να ρέει μέσα στο σώμα της. Χαμογελάει. Αυτό το αισθάνεται πολύ καλά. Προφανώς είχε δίκιο που συνδύασε τη θετική ενέργεια των Ικαριώτικων βουνών με την αγάπη της για την τέχνη. Προφανώς καλά νέα πράγματα γεννιούνται από αυτό … Και αυτό είναι το μόνο που ήθελε ποτέ ως καλλιτέχνης: να δημιουργήσει νέα πράγματα, να δώσει νέες προοπτικές. Τέχνη – το βασικό συστατικό για να συμβούν οι αλλαγές ….
@Birgit_Urban
