Νίκος Ολυμπιάδης – Γιατί η γεύση της ντομάτας μπορεί να είναι ο λόγος να σηκωθεί νωρίς

Ο Νίκος σπρώχνει το παλιό ψάθινο καπέλο του πίσω στο λαιμό του, σκουπίζοντας τον ιδρώτα από το μέτωπό του.   Παρ’ όλο που είναι μόλις 8 π.μ., έχει αρχίσει ήδη να ιδρώνει πολύ και η πλάτη του έχει αρχίσει να πονάει.  Για σχεδόν μιάμιση ώρα είναι σκυφτός και τον περιμένει ακόμα πολλή δουλειά.  Ο Νίκος δεν χρειάζεται γυμναστήριο.

Ο Νίκος στα χωράφια του

Στέκεται στη μέση των λαχανικών του, στον Κάμπο, κόβοντας προσεκτικά τα ώριμα λαχανικά και τοποθετώντας τα στο μεγάλο καλάθι στο πλευρό του.  Το να μαζεύει τις τομάτες, τις πιπεριές, τα κολοκύθια και τα αγγούρια τον Ιούλιο και τον Αυγούστου στην Ικαρία είναι μια κουραστική δουλειά. Είναι ευχαριστημένος επειδή επί τέλους μπορεί να μαζέψει τον καρπό από τους σπόρους που είχε βάλει στη γη από τις αρχές Μαρτίου, αλλά και επειδή η τουριστική περίοδος είναι στο φόρτε της και τα σούπερ μάρκετ και τα εστιατόρια του ζητούν μεγάλη ποσότητα ποιοτικών λαχανικών.

Λαχανικά – τοπικά καλλιεργημένα και έτοιμα για το τραπέζι  σας

Ο Νίκος σκέφτεται γρήγορα το σημερινό του πρόγραμμα. Αν και φημολογείται ότι οι Ικαριώτες είναι χαλαροί άνθρωποι, που δεν ανησυχούν για προγράμματα, ο Νίκος πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός με τη διαχείριση του χρόνου του. Σήμερα, έχει πολλά πράγματα στη λίστα του: Μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής σε αυτό το χωράφι πρέπει να μεταφέρει τα λαχανικά του στα εστιατόρια και σούπερ μάρκετ στον Άγιο Κήρυκο και στα Θέρμα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να οδηγήσει το φορτηγάκι του πάνω από το βουνό, παίρνοντας τον καμπυλωτό δρόμο, που συνδέει το χωριό Κάμπος, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Ικαρίας, με τη νότια πλευρά, όπου βρίσκεται ο Άγιος Κήρυκος. Ένα ταξίδι που μπορεί να διαρκέσει περίπου μια ώρα, ανάλογα με την κίνηση στο δρόμο. Για τους ντόπιους, η οδήγηση στους στενούς δρόμους αυτού του βραχώδους νησιού τον Αύγουστο είναι ένας εφιάλτης.

Πάρα πολλοί τουρίστες με ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα δεν ξέρουν πώς να χειριστούν τις απότομες στροφές. Έτσι ο Νίκος θα χρειαστεί υπομονή και ψυχραιμία για να μεταφέρει τα πολύτιμα λαχανικά του από το ένα χωριό στο άλλο. Αλλά ανυπομονεί γι’ αυτή τη διαδρομή, ειδικά για τη στάση στα Θέρμα, όπου η θεία του έχει ένα καφενείο στην πλατεία.   Ελπίζει να περάσει λίγο χρόνο εκεί, μόνο για να πάρει έναν καφέ και κάποιο μεζεδάκι. Αυτό θα ήταν αρκετό για να γεμίσει τις μπαταρίες του και να συνεχίσει το δρόμο.   Μετά τα Θέρμα πρέπει να επιστρέψει στα άλλα χωράφια του στην περιοχή του Μάραθο, όπου καλλιεργεί επίσης ντομάτες και άλλα λαχανικά. Ο Νίκος ανησυχεί λίγο για τη συγκομιδή ντομάτας εκεί.    Μερικά φυτά δεν φαίνεται να είναι καλά. Ίσως θα έπρεπε να συμβουλευτεί τον Θανάση, τον ειδικό για τα φυτά στον Άγιο Πολύκαρπο και να τον καλέσει στο χωράφι. Αλλά, πού να βρεθεί χρόνος για μια συνάντηση;

Ο Νίκος παραδίδει τα λαχανικά του

Στο Μάραθο, πρέπει να μαζέψει, επίσης, τις ντομάτες, πιθανότατα, θα έχει περίπου 100 κιλά ντομάτες – μια μέση ημερήσια συγκομιδή – αλλά πρέπει να συσκευαστούν προσεκτικά και γρήγορα, επειδή μπορεί να τα φέρει μόνο αύριο στην Αρμενιστής και στον Εύδηλο, στο βόρειο τμήμα του νησιού. Στην Αρμενιστής έχουν παραγγείλει επίσης μια καλή ποσότητα μελιτζάνες, έτσι όλο αυτό πρέπει να οργανωθεί, πολύ καλά.

Ενώ σκέφτεται όλα αυτά τα οργανωτικά ζητήματα, ο Νίκος αισθάνεται ήδη την κούραση στα κόκκαλά του. Πώς να τα προλάβει όλα μέσα σε μια μέρα;   Εκτός από τη συγκομιδή και την παράδοση των λαχανικών του, πρέπει να φροντίσει τις 15 αγελάδες και τις κατσίκες του, ταΐζοντας τες και να διορθώσει την περίφραξη, για να μη μπορούν να ξεφύγουν, όταν βόσκουν, έξω από την ιδιοκτησία του. Και τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, ο παππούς του τον περιμένει για να τον βοηθήσει λίγο στο στήριγμα και το πότισμα των ντοματιών.

Ο Νίκος παίρνει μια βαθιά ανάσα, πίνοντας τον φρέντο του στο καφενεδάκι. Με κάποιο τρόπο, θα τα καταφέρει. Δεν υπάρχει καμία ανάγκη να βιαστεί, όλα  θα βρουν το δρόμο τους μέσα στην ημέρα. Πριν ανέβει στο φορτηγάκι κοιτάζει γύρω τα χωράφια του. Χαίρεται να βλέπει πόσο όμορφα οι ντομάτες λάμπουν κατακόκκινες στον ήλιο. Ένα χαρούμενο χαμόγελο φαίνεται στο πρόσωπό του, ενώ σκέφτεται μια σύντομη συζήτηση που είχε πριν από μερικές ημέρες στα Θερμά. Μια κυρία πήγαινε προς το μέρος του, λέγοντας: «Είσαι ο Νίκος από τον Κάμπο; Εσύ είσαι αυτός που φέρνει τις ντομάτες στο καφενείο; Ξέρεις κάτι;   Οι ντομάτες σου, μου θύμισαν τη γεύση της Ικαρίας της παιδικής μου ηλικίας.   Ετσι πρέπει να μυρίζουν οι ντομάτες.   Σ’ ευχαριστώ για αυτή την ευχαρίστηση».

Πατάτες που μεγαλώνουν με αγάπη

Αυτή η μικρή συζήτηση συνόψισε όλους τους λόγους που αποφάσισε να γίνει αγρότης στη γη του παππού του, αφήνοντας πίσω τον αθηναϊκό τρόπο ζωής του: Γι’ αυτό εγκατέλειψε τη δουλειά του ως διαιτητής και την πρόσθετη εργασία του ως σερβιτόρος σε πολλά εστιατόρια. Είχε ένα αξιοπρεπές εισόδημα, με τους φίλους και την οικογένειά του. Αλλά μια μέρα, ενώ βοηθούσε τον παππού του στα χωράφια εκεί πάνω στον Κάμπο, δεν έβλεπε πλέον λόγο να φύγει από το νησί. Έτσι αποφάσισε να μείνει. Δεν είχε τίποτα να χάσει. Από την παιδική του ηλικία, ταξίδευε μπρος και πίσω μεταξύ Ικαρίας και Αθηνών, δουλεύοντας δίπλα-δίπλα με τον παππού του κατά τη διάρκεια των διακοπών. Ήταν πάντα πρόθυμος να μάθει για την καλλιέργεια των φυτών, τη συλλογή σπόρων και τη χρήση τους. Έτσι, ήταν φυσικό ότι μετά απ’ όλα αυτά τα χρόνια, είχε καλή γνώση της γεωργίας, αν και ποτέ δεν παρακολούθησε κανένα γεωργικό σεμινάριο.

Ο παππούς του Νίκου                                  

Ο Νίκος εξακολουθεί να θεωρεί τη γνώση του παππού του και άλλων ηλικιωμένων Ικαριωτών σαν το καλύτερο μάθημα, που θα μπορούσε να πάρει.  Αλλά όταν πρόκειται για το μέλλον της γεωργίας στην Ικαρία, νέες ιδέες θα πρέπει να εφαρμοσθούν. Στη γενική συζήτηση για τη μελλοντική ανάπτυξη της Ικαρίας, η βιώσιμη γεωργία αποτελεί βασικό στοιχείο για τον Νίκο. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ικαρία είναι μια καλή βάση για την τοπική παραγωγή υψηλής ποιότητας λαχανικών και φρούτων. Ναι, είναι σκληρή δουλειά.   Ναι, τα χέρια λασπώνονται, αλλά η ανταμοιβή αξίζει όλες τις προσπάθειες: νόστιμο και υγιεινό φαγητό, τρόφιμα που δεν έχουν καμία σχέση με τα επεξεργασμένα πακέτα τροφίμων που μπορεί να αγοράσει στα σούπερ μάρκετ του νησιού.

Μαζεύοντας τα λαχανικά

Αυτός είναι ένας θησαυρός και μια προοπτική, που η Ικαρία θα μπορούσε να προσφέρει στη νέα γενιά.  Ενώ μιλάει για αυτές τις ιδέες, το χαμόγελο στο πρόσωπό του εξαφανίζεται και το βλέμμα του γίνεται σοβαρό. Μερικές φορές είναι λίγο δύσκολο να πείσεις τους άλλους, ότι η ικαριώτικη γη κάτω από τα δάχτυλά σου είναι καλό σημάδι, γιατί, ενώ δουλεύεις πάνω στην καλή γεύση μιας ντομάτας, όχι μόνο δίνεις την ενέργειά σου σε αυτό το μικρό φρούτο, αλλά κάνεις μια προσπάθεια να αλλάξεις την υπάρχουσα τροφική αλυσίδα και την ποιότητά της. Πες το επαναστατικό έργο για να αλλάξεις τον κόσμο! Με κάποιο τρόπο η σκέψη, ότι μετατρέπει την πολιτιστική κληρονομιά των προγόνων του, οι οποίοι έχουν εργαστεί τη γη σ’ αυτά τα χωράφια για γενιές, σε μια προοπτική για την ορθή ζωή δίνει στον Νίκο την ενέργεια που απαιτείται για να τα προλάβει όλα μέσα στην ημέρα.

Ενώ ανάβει τον κινητήρα του φορτηγού του, ξέρει: προσεκτικά και χαλαρά, θα οδηγεί πάνω-κάτω στους δρόμους για να κάνει τις παραδόσεις του.  Δεν θα εγκαταλείψει την πεποίθησή του: Είναι γραφτό να εργαστεί σ’ αυτά τα χωράφια κοντά στον Κάμπο.   Το χώμα στα χέρια του είναι η καθημερινή του υπενθύμιση ότι θα τα καταφέρει. Κάπως. Και τότε υπάρχει η προοπτική ότι αργότερα μέσα στην εβδομάδα μπορεί απλά να πηδήξει στην σανίδα του σερφ στην παραλία Μεσσακτή … ξεχνώντας για λίγο τη σκληρή δουλειά και απλά επικεντρώνοντας στην ομορφιά της θάλασσας. Δεν είναι μια υπέροχη προοπτική; Ο Νίκος ξεκινάει το φορτηγάκι στο χωματόδρομο. Τι υπέροχη μέρα θα είναι αυτή!!

Ο Νίκος μετά το “time-out” του στην παραλία Μεσακτή