Ξένια Αποστολοπούλου – Όταν οι κόκκινες κουκίδες σημαδεύουν τα ίχνη σου στην Ικαρία

Η Ξένια κατεβάζει  λίγο το καπέλο της προς στο πρόσωπό της. Ο ήλιος καίει, παρόλο που δεν είναι καν 11 η ώρα το πρωί.     Αλλά η Ξένια βρίσκεται ήδη εδώ και μερικές ώρες, στο μονοπάτι πεζοπορίας μεταξύ Ραχών και Αρμενιστή. Προσεκτικά κουνάει το δοχείο με το κόκκινο χρώμα που κρατάει στο αριστερό της χέρι, παρατηρώντας προσεκτικά την υφή του. Καθώς εξακολουθεί να φαίνεται εντάξει, βουτάει μέσα ένα πινέλο και συνεχίζει να ζωγραφίζει έναν μεσαίου μεγέθους κόκκινο κύκλο στο βράχο.
Η Ξένια κάνει ένα βήμα πίσω, παρατηρώντας το αποτέλεσμα. «Εν τάξει είναι» λέει στον εαυτό της, κοιτάζοντας μπροστά στο μονοπάτι, ελέγχοντας την απόσταση μέχρι εκεί που θα μπορούσε να βάλει έναν άλλο. Υπάρχει ακόμα δρόμος μπροστά και η Ξένια αναρωτιέται, αν θα έχει πραγματικά την ευκαιρία να ολοκληρώσει τη σήμανση αυτού του τμήματος του μονοπατιού πεζοπορίας σήμερα. Μπορεί να χρειαστεί άλλη μια ώρα για να φτάσει με τα πόδια στον Αρμενιστή, αλλά πρέπει να επιστρέψει στις Ράχες μέχρι τις 2 μ.μ. καθώς πρέπει να φροντίσει την κυρία Ιωάννα σήμερα το απόγευμα.

Καθώς η Ξένια γνωρίζει αρκετά καλά αυτό το κομμάτι των Ικαριώτικων βουνών, ξέρει ότι ένα δύσκολο κομμάτι του μονοπατιού την περιμένει, αλλά αν βιαστεί λίγο, θα μπορούσε να τα καταφέρει εγκαίρως.   Κοιτάζει πίσω, επαληθεύοντας πού είχε βάλει τον τελευταίο κύκλο. Εκεί είναι, φαίνεται καθαρά στον ήλιο,  πάνω στον κορμό ενός δέντρου.

Η Ξένια χαμογελάει. Είναι ενδιαφέρον ότι αυτές οι κόκκινες κουκίδες είχαν γίνει κατά κάποιο τρόπο και το σήμα κατατεθέν της σε αυτό το νησί. Για πόσα χρόνια τώρα κάνει αυτή τη δουλειά; Να σηματοδοτεί τα μονοπάτια πεζοπορίας στην Ικαρία με αυτές τις κόκκινες κουκίδες για να δίνει προσανατολισμό στους πεζοπόρους σε αυτά τα τραχιά και μερικές φορές επικίνδυνα βουνά αυτού του νησιού;
Δεν θυμάται, έχασε το μέτρημα των χρόνων.    Η Ξένια ανοίγει ξανά το δοχείο.  Αυτή τη φορά ζωγραφίζει ένα μικρό βέλος δίπλα στην κουκκίδα που μόλις είχε βάλει λίγα λεπτά πριν.   Αυτό δείχνει την κατεύθυνση του μονοπατιού που πρέπει να ακολουθηθεί.   Καθώς η μέρα είναι ζεστή, το χρώμα δεν τρέχει και στεγνώνει γρήγορα .  «Ναι», σκέφτεται η Ξένια, «έτσι προχωρεί η σήμανση των μονοπατιών πεζοπορίας στην Ικαρία».

Το πρόσωπο της Ξένιας φωτίζεται, όταν σκέφτεται μια συζήτηση που είχε μόλις χθες το βράδυ με μια ομάδα πεζοπόρων στις Ράχες.   Ήταν από την Ελβετία και δεν εξεπλάγησαν μόνο από τη μεγάλη ποικιλία πεζοπορικών μονοπατιών στην Ικαρία, αλλά και για την καλή ποιότητά τους σε διάφορες περιοχές στο βόρειο τμήμα του νησιού.  Καθώς η Ξένια ήταν η ξεναγός τους για μια μέρα, είχε την υπομονή να απαντήσει στις πολλαπλές ερωτήσεις τους σχετικά με την πεζοπορία στην Ικαρία. Ναι, είναι αλήθεια, η Ικαρία είναι ένας πολύ διαφορετικός πεζοπορικός προορισμός. Παρόλο που το νησί έχει πλούσια ιστορία όσον αφορά τα μονοπάτια πεζοπορίας και τη διάσχιση του νησιού με τα πόδια, πολλά από τα παλιά μονοπάτια πεζοπορίας δεν συντηρούνται ή ακόμα και χάνονται. Και καθώς οι πεζοπορικές δραστηριότητες δεν θεωρούνται – μέχρι στιγμής – ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του τουρισμού στην Ικαρία, η πεζοπορία και τα μονοπάτια πεζοπορίας δεν προκαλούσαν το ενδιαφέρον  εδώ και πολλά χρόνια.

Σίγουρα, πάντα υπήρχαν αφοσιωμένοι άνθρωποι στο νησί, οι οποίοι φρόντιζαν τα μονοπάτια, τα καθάριζαν λίγο και τα σημάδευαν σε εθελοντική βάση, αλλά αυτό δεν είχε γίνει ούτε με συστηματική προσέγγιση ούτε με δημόσια χρηματοδότηση.
Το 2008 κάποιοι Ικαριώτες ίδρυσαν τον τοπικό πεζοπορικό σύλλογο «ΟΠΣΙκαρίας» και η Ξένια έγινε αφοσιωμένο μέλος. Από τότε ο σύλλογος διοργανώνει πεζοπορικές εκδρομές για να δείξει την ομορφιά των βουνών σε μια ευρύτερη κοινότητα. Και από καιρό σε καιρό κάνουν ανοιχτές προσκλήσεις για να συνεργαστούν στα μονοπάτια. Αλλά τις περισσότερες φορές, μερικοί άνθρωποι του συλλόγου, απλά παίρνουν ένα δοχείο με κόκκινο χρώμα και πηγαίνουν στα βουνά για να κάνουν τη δουλειά που κάνει η Ξένια σήμερα, δηλαδή  ζωγραφίζουν κουκκίδες και κόκκινα βέλη σε βράχους και δέντρα. Και με αυτόν τον τρόπο το δίκτυο πεζοπορικών μονοπατιών απλώνεται στην Ικαρία …  Δεν χρηματοδοτείται επίσημα, αλλά με ιδιωτικά χρήματα και με ανθρώπους, οι οποίοι είναι εθελοντές και προσφέρουν το χρόνο τους για αυτό.

Οι τουρίστες, με τους οποίους μιλούσε η Ξένια, εντυπωσιάστηκαν αρκετά από αυτές τις περιγραφές και σιγά-σιγά πήραν μια ιδέα, για τις προσπάθειες που χρειάζονται για να υπάρχουν μονοπάτια πεζοπορίας σε αυτό το νησί.

«Ναι, πράγματι, χρειάζεται προσπάθεια» σκέφτεται η Ξένια, ενώ συνεχίζει το έργο της στο μονοπάτι. “Αλλά, μου αρέσει,  είναι ένα έργο που ανταμείβει”. Βάζει το δοχείο με το κόκκινο χρώμα στο σακίδιό της και το κρεμάει στον ώμο της. Κοιτάζει γύρω της και κάθε φορά που βρίσκεται εδώ πάνω, συγκλονίζεται από την ομορφιά που της προσφέρει η φύση. Ακόμα και μετά από τόσα χρόνια, νιώθει χαρά σκαρφαλώνοντας σε αυτά τα βράχια οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, κάνοντας μια μικρή παύση στους καταρράκτες ή βουτώντας στα παγωμένα νερά των κρυμμένων μικρών λιμνών του ποταμού. Απολαμβάνει τη θέα στη θάλασσα, που ανοίγεται μπροστά της, ενώ μπορεί να βρίσκεται στο άγονο βραχώδες τοπίο του Αθέρα.

Ναι, η Ικαρία της προσφέρει αυτό που έψαχνε: γαλήνη, ηρεμία και έναν διαφορετικό ρυθμό ζωής από αυτόν που ζει χρόνια στην πόλη. Η Ξένια  αισθάνθηκε ήδη λίγο μετά την άφιξή της στην Ικαρία το 2008 ότι αυτό το νησί θα μπορούσε να είναι το μέρος όπου θα μπορούσε να μείνει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Μέχρι τότε είχε περάσει πολλά και ίσως ήρθε η ώρα να κατασταλάξει λίγο.

Η Ξένια γεννήθηκε στην Αυστρία από Έλληνα πατέρα και Αυστριακή μητέρα. Έχοντας ζήσει τα πρώτα χρόνια της ζωής της στην Αυστρία, ίσως εξηγεί λίγο την αγάπη της για τη φύση και τα βουνά, γιατί μπορούσε να τα απολαύσει στο έπακρο, όσο ήταν μικρή. Σε ηλικία 7 ετών, η οικογένειά της μετακόμισε στην Ελλάδα και η Ξένια μεγάλωσε σε ένα χωριό της Πελοποννήσου και αργότερα στην Αθήνα.

Μετά το σχολείο ακολούθησε το βαθύ ενδιαφέρον της για τη φύση και ασχολήθηκε με βοτανικές μελέτες και θεραπείες. Το θέμα της καρδιάς της ήταν η ομοιοπαθητική, αλλά πέρασε ακόμα αρκετός καιρός, μέχρι να μπορέσει να εμβαθύνει σ’ αυτό.

Εν τω μεταξύ, η Ξένια εργάστηκε σε πολλές δουλειές, πότε σε ξενοδοχεία, πότε ως ξεναγός σε ελληνικά νησιά ή σε έργα, όπως για την ευημερία των ζώων ή για άτομα με ειδικές ανάγκες. Η Ξένια ταξίδεψε πολύ στην Ελλάδα και όχι μόνο, πριν τελικά αρχίσει να εργάζεται για έναν ομοιοπαθητικό στην Αθήνα, ο οποίος της έδωσε μια βαθιά εικόνα για τις επιδράσεις των βοτάνων στο ανθρώπινο σώμα. Αυτό όχι μόνο αύξησε το ενδιαφέρον της για τα βότανα και τη φύση, αλλά ήταν επίσης η αφετηρία της για να φτιάξει η ίδια ομοιοπαθητικά βάμματα.

Με την άφιξή της στην Ικαρία, οι διαφορετικές εμπειρίες της ζωής της Ξένιας ολοκληρώνονται σαν παζλ: εδώ θα μπορούσε να βουτήξει βαθιά στη φύση με πολλαπλό τρόπο, όχι μόνο μαθαίνοντας περισσότερα για τα βότανα, αλλά και συλλέγοντάς τα. Η συμμετοχή στον τοπικό πεζοπορικό σύλλογο της έδωσε τη δυνατότητα να εξερευνήσει σε βάθος τα βουνά της Ικαρίας και την ιστορία τους.

Όντας περίεργη και εθελοντική σε πολλές δραστηριότητες στην Ικαρία, κέρδισε έδαφος. Για να κερδίσει χρήματα, εργάστηκε σε διάφορες δουλειές, κάτι που ήταν δύσκολο όχι μόνο κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης που έπληξε την Ελλάδα, αλλά και επειδή η Ξένια απέκτησε έναν γιο και αποφάσισε να τον μεγαλώσει μόνη της στην Ικαρία. Όπως για κάθε μαμά, που δεν περιβάλλεται από οικογένεια, αυτό μπορεί να δυσκολέψει τη ζωή και η Ξένια έζησε πολλά από αυτά τα προβλήματα.  Αλλά δεν το έβαλε κάτω. Ήταν και είναι επίμονη, προσπαθώντας να προσαρμοστεί στις διάφορες προκλήσεις και να κάνει το καλύτερο για τη λύση τους.

Με τα χρόνια έγινε όχι μόνο μια αφοσιωμένη ξεναγός βουνού, αλλά προσφέρει επίσης περιηγήσεις για παρατήρηση και αναγνώριση βοτάνων, εισάγοντας τους ανθρώπους στον κόσμο των βοτάνων και των λουλουδιών στην Ικαρία. Επιπλέον, έγινε μελισσοκόμος, επωφελούμενη από τις γνώσεις ενός παλιού Ικαριώτη, ο οποίος ήταν καλός δάσκαλος και έδωσε στην Ξένια τα πρώτα της μελίσσια.

Σήμερα μπορεί να πει κάποιος ότι η ζωή της Ξενίας στην Ικαρία βασίζεται  σε διαφορετικά στηρίγματα: εξακολουθεί να εργάζεται σε διαφορετικές δουλειές – αν υπάρχουν – οδηγός βουνού, περιηγήσεις με βότανα, παρασκευή μελιού, παρασκευή ομοιοπαθητικών βαμμάτων … συν την εθελοντική της εργασία στη σήμανση των μονοπατιών πεζοπορίας.

Κοιτάζοντας πίσω, τα χρόνια δεν ήταν εύκολα για την Ξένια, αλλά το να ζήσει κάπου αλλού, δεν ήταν ποτέ πραγματική επιλογή. Πριν από μερικά χρόνια η Ξένια και ο γιος της προσπάθησαν να ζήσουν ξανά στην Αθήνα, αλλά δεν αποδείχθηκε επιτυχία. Και οι δύο έχασαν  τη φύση και το ρυθμό της Ικαρίας, τον ύπνο τους τα καλοκαιρινά βράδια στον απλό αέρα, το ηλιοβασίλεμα στο Να. Ετσι λοιπόν, γύρισε πίσω στο μονοπάτι πεζοπορίας στην Ικαρία, βάζοντας λευκές και κόκκινες κουκίδες σε βράχους και δέντρα, γνωρίζοντας ότι αυτό θα έχει προστιθέμενη αξία για την Ικαρία ως τουριστικό προορισμό και για τους πεζοπόρους που θα έρθουν.

Με ένα σίγουρο βήμα η Ξένια κατηφορίζει το δρόμο προς τον Αρμενιστή. Ανυπομονεί να συναντήσει την κυρία Ιωάννα, την ηλικιωμένη κυρία της Ικαρίας. Αγαπά πραγματικά αυτή την ηλικιωμένη κυρία. Από την άφιξή της στην Ικαρία, η κυρία Ιωάννα είχε γίνει καλή φίλη της. Μύησε την Ξένια στον κόσμο της υφαντικής, ο οποίος έχει πλούσια παράδοση στο νησί. Καθώς μεγαλώνει και γίνεται λίγο πιο αδύναμη, η Ξένια συμμετέχει, όταν είναι απαραίτητο να φροντίσει αυτή την πολύ ιδιαίτερη Ικαριώτισσα κυρία. Αλλά είναι πάντα μια ευχαρίστηση γι’ αυτήν. Με τα 107 χρόνια της, η κυρία Ιωάννα εξακολουθεί να είναι περίεργη για το περιβάλλον της και πρόθυμη να μοιραστεί τις γνώσεις της για την Ικαρία και τις οικογενειακές της ιστορίες. «Νομίζω, θα την βγάλω έξω για καφέ», λέει η Ξένια στον εαυτό της, «θα της αρέσει». Με αυτή την προοπτική κατά νου, η Ξένια προσθέτει με το πινέλο της  μια επιπλέον πινελιά. «Ναι, πράγματι, είναι καλό που είμαι ακόμα εδώ, εδώ στην Ικαρία», λέει δυνατά η Ξένια, «ενάντια σε όλες τις πιθανότητες».

(Σημείωση: Η κυρία Ιωάννα πέθανε το 2023 σε ηλικία 112 ετών).

(φωτογραφίες και κείμενο: @Birgit_Urban)

Μάθετε περισσότερα για την Ξένια και τις δραστηριότητές της. Μπορείτε επίσης να την κάνετε κράτηση ως οδηγό πεζοπορίας:

www.hikinginikaria.com
email: larosadejerico573@gmail.com
and on Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100066367603925